Δωρεάν βιβλία στην εποχή του κορωνοϊού

Ο κυβερνοχώρος είναι χώρος στον οποίο καταφεύγουμε τώρα, που (ελέω κορωνοϊού) για να γεμίσουμε τον χρόνο μας. Το μόνο που χρειάζεται είναι όρεξη για διάβασμα ή ακρόαση, μιας και κυκλοφορούν πολλά ελεύθερα ηχητικά βιβλία (audiobooks). Υπάρχουν εκατοντάδες, μπορεί και χιλιάδες, δικτυακοί τόποι που προσφέρουν εντελώς δωρεάν τους καρπούς του ανθρώπινου πνεύματος.
Το ξεκίνημα αυτής της περιήγησης πρέπει να γίνει από την «Ανοιχτή Βιβλιοθήκη» (www.openbook.gr), μια προσπάθεια που ξεκίνησε το 2010 από τον κ. Γιάννη Φαρσάρη. Είναι «ένα αποθετήριο με χιλιάδες ελληνικά ψηφιακά βιβλία που διανέμονται ελεύθερα και νόμιμα στο Διαδίκτυο από τους δημιουργούς ή τους εκδοτικούς οίκους. Περιλαμβάνει επίσης έργα Κλασικής Λογοτεχνίας και Αρχαίας Γραμματείας που είναι ελεύθερα πνευματικών δικαιωμάτων (Public domain). Παράλληλα προωθεί την ψηφιακή λογοτεχνία εκδίδοντας καινοτόμα e-books με ελεύθερη διανομή».
Υπάρχουν ελληνικά και ξένα μυθιστορήματα, έργα αρχαίας γραμματείας, θεατρικά, παραμύθια για παιδιά, κόμικς, δοκίμια, εγχειρίδια τεχνολογίας, αυτογνωσίας· ό,τι τραβάει η ψυχή του καθενός από εμάς. Μέχρι και μια εικονογραφημένη βιογραφία του θρυλικού Ρενέ Γκοσινί (κειμενογράφου του Λούκυ Λουκ, του Ιζνγκούντ και του Αστερίξ) βρήκαμε.
Υπάρχουν κλασικά βιβλία σε ηχητική μορφή (audiobooks) όπως «Στα μυστικά του βάλτου», Πηνελόπη Δέλτα, «Η Φόνισσα», Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Εγκλημα και Τιμωρία», Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, «Υπερηφάνεια και Προκατάληψη», Τζέιν Οστεν, «Λόγια της πλώρης», Ανδρέας Καρκαβίτσας, «Το αμάρτημα της μητρός μου», Γεώργιος Βιζυηνός, «Ολιβερ Τουίστ», Κάρολος Ντίκενς. Μέσα από εκεί μπορούμε να περιηγηθούμε σε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες όπως στην www.ebooks4greeks.gr, στο www.free-ebooks.gr, στην www.anemi.lib.uoc.gr του Πανεπιστημίου της Κρήτης κ.λπ. Μπορούμε επίσης να πεταχτούμε και μέχρι τον εκδοτικό οίκο «Μεταίχμιο» www.soundcloud.com/metaichmio για να ακούσουμε την Αλκη Ζέη να αφηγείται τη ζωή της, διαβάζοντας το κλασικό της «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» και τον Πέτρο Τατσόπουλο με το «Η καλοσύνη των ξένων».
Πολλά παραμύθια μπορείτε να διαβάσετε στο μπλογκ "Παραμύθι - παραμύθι" http://paramithi-paramithi.blogspot.com/
Είναι εκατοντάδες οι δικτυακοί τόποι που φτιάχτηκαν με μεράκι για την κοινωνία της γνώσης. Δεν χωρούν σε ένα άρθρο, αλλά μπορεί καθένας από μας να προτείνει ένα βιβλίο που οι υπόλοιποι από εμάς πρέπει να το διαβάσουν.

Συνηθισμένες ελληνικές εκφράσεις που σιγά σιγά χάνονται από το λεξιλόγιο των Ελλήνων

Συνηθισμένες εκφράσεις του παρελθόντος που σιγά σιγά χάνονται παραχωρώντας τη θέση τους σε νέες, που έχουν κι αυτές τη δική τους ιστορία, χωρίς όμως των παλιών εκφράσεων τη χάρη και τη φαντασία.

Είσαι μια… τρελοκαμπέρω!

Εδώ έχουμε μια λέξη που προέρχεται από κύριο όνομα πραγματικού προσώπου -χωρίς καν να το γνωρίζουν ακόμα και πολλοί από όσους την έχουν χρησιμοποιήσει. Μιλάμε για τον χαρακτηρισμό «τρελοκαμπέρω» που έχει την έννοια της απερίσκεπτης, της γυναίκας που κάνει «τρέλες» χωρίς δεύτερη σκέψη. Από πού βγήκε; Από το όνομα ενός εξαιρετικού ανδρός, ο οποίος έμεινε στην ιστορία για την τόλμη, την επιδεξιότητα και τη γενναιότητά του.
Ο γεννημένος το 1883 Δημήτρης Καμπέρος έγινε το 1912 ο πιλότος που πραγματοποίησε την πρώτη πτήση με στρατιωτικό αεροπλάνο στην Ελλάδα. Απέκτησε φήμη για τις παράτολμες επιδείξεις του και για τις ριψοκίνδυνες αποστολές του. Οι συνάδελφοί του τον φώναζαν «Τρελοκαμπέρο». Πέθανε στην κατοχή το 1942 από διαρροή αερίου στο σπίτι του. Η φήμη από τις «τρέλες» του, όμως, παρέμεινε ζωντανή. Στο πέρασμα των χρόνων, η ιστορία ξεθώριασε και η κλητική σταδιακά παρερμηνεύτηκε σε ονομαστική θηλυκού, οπότε και προέκυψε η «τρελοκαμπέρω».
Μια άλλη περίπτωση κύριου ονόματος που πια χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό -εδώ όμως σίγουρα περισσότεροι γνωρίζουν την ιστορία- είναι η λέξη «τόφαλος». Τη χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε κάτι το τεραστίων διαστάσεων, προέρχεται όμως από το όνομα του θρυλικού Πατρινού πρωταθλητή της άρσης βαρών, Δημήτρη Τόφαλου.

Η ιστορία μιας χυλόπιτας

Μια πολύ ωραία ιστορία φαίνεται πως κρύβεται πίσω από τη -λυπητερή- φράση «έφαγα χυλόπιτα». Σήμερα αντιστοιχεί περισσότερο στην ερωτική απόρριψη, όμως στο παρελθόν (γύρω στο 1815), ένας εμπειρικός γιατρός από τα Ιωάννινα, ο Παρθένης Νένιμος υποστήριξε πως είχε βρει το φάρμακο για την ερωτική απογοήτευση -που έπεται της απόρριψης. Ηταν ένας σιταρένιος χυλός, μια -χυλό- πίτα, η οποία έπρεπε να φαγωθεί για τρεις μέρες κάθε πρωί με άδειο στομάχι. Θαύματα στους ερωτευμένους μπορεί να μην έκανε, ωστόσο το θαύμα της στη γλώσσα είχε συντελεσθεί.

Η μπέμπελη και η μαρμάγκα

Υπάρχουν κάποιες λέξεις που τις χρησιμοποιούμε κι ας γνωρίζουμε στο περίπου -ή στο… καθόλου- τι ακριβώς σημαίνουν. Υπάρχει όμως μια απολύτως λογική μεταφορά πίσω τους. Μια ζεστή μέρα του Αυγούστου, για παράδειγμα, ο καθένας μας μπορεί να «βγάλει την μπέμπελη». Ποια είναι η μπέμπελη; Κάτι καθόλου τροπικό. Η -πεζή- έννοια της λέξης είναι η ιλαρά, όσο για τη φράση στηρίζεται σε γιατροσόφια που έλεγαν ότι για να θεραπευτείς από την μπέμπελη – ιλαρά, πρέπει να ιδρώσεις.
Μια άλλη περίπτωση είναι η μαρμάγκα, η οποία εμφανίζεται στη φράση «τον έφαγε η μαρμάγκα», που σημαίνει εξαφανίστηκε χωρίς να αφήσει ίχνη. Μαρμάγκα είναι ένα είδος δηλητηριώδους αράχνης, η οποία αιχμαλωτίζει και εξαφανίζει τα θύματά της χωρίς να αφήνουν πίσω τους κανένα σημάδι…

Καράβια βγήκαν στη στεριά…

Φτάνουμε σε κάτι χαριτωμένο και διδακτικό που επίσης χρονολογείται από αρχαιοτάτων χρόνων. Η φράση που έχει γίνει και τραγούδι με τίτλο «το νινί σέρνει καράβι» (δεν είναι ακριβώς έτσι, αλλά εν προκειμένω η έννοια -το γυναικείο φύλο- είναι κοινή) ξεκινά από μια επίπονη αλλά δελεαστική συνήθεια που είχαν οι ναυτικοί στην αρχαία Ελλάδα πριν ανοιχτεί ο ισθμος της Κορίνθου. Για να μη χρειαστεί να κάνουν με το πλοίο το γύρο της Πελοποννήσου, έβαζαν τους σκλάβους να σέρνουν τα καράβια από τη στεριά, με δέλεαρ ότι στην Κόρινθο θα μπορούσαν να αφεθούν στα θέλγητρα των διάσημων ιερών της Αφροδίτης. Εκεί,οι ιέρειες μπορούσαν -βάσει νόμου- να προσφέρουν το κορμί τους -ήταν κάτι σαν τα σημερινά Red Lights με τις βιτρίνες στο Αμστερνταμ). Οπότε μπροστά στον πειρασμό της γυναικείας φύσης, ναυτικοί και δούλοι έσερναν τα πλοία από την ξηρά. Διάσημοι για τη σοφία τους οι αρχαίοι κατέληξαν στο γνωστό συμπέρασμα που χιλιάδες χρόνια μετά -κι ενώ πια υπάρχει ο Ισθμός και ουδείς σέρνει καράβια στην Κόρινθο- παραμένει σε ισχύ…

Ποιος είναι ο αγλέορας;

Αρχαιοπρεπής είναι η προέλευση του «αγλέουρα» ή «αγλέορα» -όσο κι αν δεν του φαίνεται. Ετυμολογικά αποτελεί παραφθορά του αρχαιοελληνικού «ελλέβορος» (αλλέβουρας – αλλέουρας – αγλέουρας), που είναι το όνομα ενός δηλητηριώδους φυτού με όμορφα κιτρινοπράσινα λουλούδια. Το χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο στην επιληψία μέχρι και στην κατάθλιψη, όμως μια άλλη ιδιότητά του ήταν αυτή που το έκανε γνωστό και στη γλώσσα του σήμερα: η πικρή και στυφή γεύση και οσμή του, που προκαλούσε ναυτία και δυσφορία. Αίσθηση ανάλογη με αυτή που μπορεί να έχει κανείς ύστερα από την υπερβολική κατανάλωση φαγητού ή αλλιώς έτσι και φάει τον αγλέορα.

Η αθωότητα της πάπιας

Οι πάπιες είναι αθώες, τουλάχιστον αυτό το συμπέρασμα βγάζει η ιστορία πίσω από τη φράση «κάνεις την πάπια» που σημαίνει κάνεις τον ανήξερο (ενώ ξέρεις…). Προέρχεται από τη φράση «ποιείς τον παπίαν» που ξεκίνησε τη βυζαντινή εποχή και αφορούσε τη θέση του παπία, του κλειδοκράτορα δηλαδή του παλατιού, ο οποίος όφειλε να είναι εχέμυθος και να μην αποκαλύπτει το παραμικρό, καθώς γνώριζε τα πάντα από όσα συνέβαιναν μέσα στο παλάτι. Κάπως έτσι ξεκίνησε το «ποιείς τον παπίαν» που εξελίχθηκε στο σημερινό πιο απλουστευμένο «κάνεις την πάπια».

Η Μιχαλού και ο Παντελής

Αν αναζητήσουμε κάποια από τα πρόσωπα που πιθανόν κι οι ίδιοι έχουμε χρησιμοποιήσει στο λόγο μας προκύπτουν πολλές απορίες: ποια είναι η Μιχαλού και γιατί είναι τόσο κακό να της χρωστάει κανείς ή ποιος είναι ο Παντελής – Παντελάκης μου, που λέει όλο τα ίδια και τα ίδια; Και στις δύο περιπτώσεις, ο μύθος λέει πως υπήρξαν πραγματικά πρόσωπα.
Για την ιστορία της Μιχαλούς, ωστόσο, υπάρχουν επιφυλάξεις. Η δημοφιλέστερη εκδοχή λέει πως πρόκειται για μια άκαρδη και ανελέητη ταβερνιάρισσα στο Ναύπλιο τα πρώτα χρόνια του ελληνικού κράτους, η οποία εξευτέλιζε όσους αδυνατούσαν να εκπληρώσουν τα χρέη τους και είχε μονίμως γραμμένα τα ονόματά τους στον τοίχο του μαγαζιού της -ώστε να τα βλέπουν όλοι. Γι’ αυτό και η φράση «χρωστάει της Μιχαλούς» απέκτησε στο πέρασμα των χρόνων τρομακτικές διαστάσεις. Υπάρχουν όμως κάποιες ιστορικές ανακρίβειες που θέτουν την ιστορία υπό αμφισβήτηση.
Για την περίπτωση του Παντελή που ενέπνευσε τη φράση «τα ίδια, Παντελάκη μου, τα ίδια, Παντελή μου», υιοθετείται ευρέως η εκδοχή που λέει ότι πρόκειται για τον γενναίο Κρητικό Παντελή Αστραπογιαννάκη, ο οποίος πήρε τα βουνά όταν οι Ενετοί κυρίεψαν τη Μεγαλόνησο και τις νύχτες χτυπούσε τους κατακτητές κι έδινε κουράγιο στους συμπατριώτες του, λέγοντας πως το νησί σύντομα θα απελευθερωθεί. Οταν ήρθε η απελπισία, ξεκίνησε και η φράση «τα ίδια, Παντελάκη μου, τα ίδια, Παντελή μου», που χρησιμοποιείται συχνά και σήμερα.

Τα σπάμε -εσαεί…

Οι αρχαίες συνήθειες είναι μια τεράστια πηγή έμπνευσης για τη σημερινή καθομιλουμένη ακόμα και στις πιο αργκό ή νεανικές εκδοχές της. Χαρακτηριστικό είναι ότι φράσεις όπως «τα σπάσαμε» ή «τα τσούξαμε» που χρησιμοποιούνται ευρέως, έχουν τις ρίζες τους σε έθιμα από την αρχαιότητα. Το πρώτο σχετίζεται με μια συνήθεια των αρχαίων Κρητών να συγκεντρώνονται την παραμονή του γάμου τους σε ένα δωμάτιο, όπου τραγουδώντας και χορεύοντας έσπαγαν πήλινα βάζα. Διασκέδαζαν δηλαδή ή όπως θα λέγαμε και σήμερα «τα έσπαγαν». Οσο για το «τα τσούξαμε», λέγεται πως ξεκίνησε από γυναίκες, οι οποίες ανακάτευαν το κρασί τους με διάφορα βότανα για να γίνει πιο πικάντικο. Αρα το έτσουζαν -από αρχαιοτάτων χρόνων…

“Ο μήνας έχει εννιά”

Η επικρατέστερη εκδοχή για τη φράση αυτή είναι ότι, στα πρώτα χρόνια του νέου ελληνικού κράτους, οι δημόσιοι υπάλληλοι πληρωνόντουσαν κάθε εννιά ημέρες! Όχι κάθε μήνα που επικράτησε αργότερα. Από αυτή, λοιπόν, την αιτία πιστεύεται ότι βγήκε η φράση: “ο μήνας έχει εννιά”. Υπάρχει και παλιό τραγούδι που το λέει (“…και ο μήνας έχει εννιά”), ίσως για να τονίσει το… αραλίκι των δημοσίων υπαλλήλων. Μια άλλη εκδοχή ανάγει τη φράση στην απάντηση που έδωσαν οι Σπαρτιάτες στους Αθηναίους, όταν αυτοί τους ζήτησαν βοήθεια για να αντιμετωπίσουν τους Πέρσες: «Είναι εννέα του μηνός και δεν είναι γιομάτο το φεγγάρι…»!

“Αστον να κουρεύεται”

Στα Βυζαντινά χρόνια ήταν σύνηθες θέαμα η διαπόμπευση. Οι Βυζαντινοί πολίτες αρέσκονταν να πηγαίνουν στις πλατείες και στους δρόμους, για να παρακολουθήσουν μια διαπόμπευση. Οι τιμωρούμενοι ήταν κλέφτες, ριψάσπιδες, μέθυσοι, αντάρτες, αλλά και εξέχοντα πρόσωπα! Η πρώτη ενέργεια εναντίον του διαπομπευόμενου ήταν να τον κουρέψουν! (κάτι σαν “τέντι-μπόι”, δηλαδή). Εθεωρείτο δε μεγάλη προσβολή να κουρέψεις κάποιον, ακριβώς όπως στα χρόνια της Επανάστασης (1821) ήταν προσβολή να πεις σε κάποιον ότι θα του ξυρίσεις το μουστάκι! Φράσεις όπως “άστον να κουρεύεται” και “άντε να κουρεύεσαι”, αφορούσαν σε άτομα τόσο “σκάρτα”, ώστε να τους αξίζει η διαπόμπευση. Το ρήμα “κουρεύω” στους Βυζαντινούς απαντάται και ως ‘κουράζω”. Συνηθισμένη η φράση: “τον τάδε εκούρασαν μοναχόν”. Επειδή λοιπόν, για τον καταδικαζόμενο στη διαπόμπευση και “κουράν”, το γεγονός δημιουργούσε ένα ψυχικό και σωματικό κάματο, γιατί πολλές φορές τον έδερναν κιόλας, μας έμεινε το “κουράζω” ως συνώνυμο του “καταπονώ”.

“Εφαγε το ξύλο της χρονιάς του”

Στο Μεσαίωνα, οι περισσότεροι μαθητές προτιμούσαν να το σκάνε από το μάθημα, παρά να πηγαίνουν στο σχολείο, επειδή τότε οι δάσκαλοι ήταν περισσότερο παιδονόμοι και λιγότερο παιδαγωγοί. Όταν ένας μαθητής, λοιπόν, δεν απαντούσε σε μια ερώτηση, δενόταν χεροπόδαρα και μεταφερόταν στα υπόγεια του σχολείου, όπου έκανε παρέα με τα ποντίκια! Άλλοτε, πάλι, τον έγδυναν και τον άφηναν ώρες στο κρύο. Πρώτη τιμωρία ήταν το ξύλο. Τα απάνθρωπα μέσα “παιδαγωγικής” εφαρμοζόντουσαν σε όλα τα σχολεία της Ευρώπης. Στην Αγγλία καταργήθηκαν, μόλις τον 18ο αι. Έτσι, τα παιδιά προτιμούσαν να το σκάνε όχι μόνο από τα σχολεία, αλλά και από τα σπίτια… Στο Βυζάντιο οι δάσκαλοι ήταν, σχεδόν όλοι, καλόγεροι και παπάδες. Φυσικά, έδερναν κι αυτοί τους μαθητές, αλλά μόνο μια φορά το χρόνο. Δηλαδή τον Αύγουστο, που σταματούσαν τα μαθήματα -για να ξαναρχίσουν τέλη Σεπτεμβρίου. Κάθε μαθητής ήταν υποχρεωμένος να περάσει από τον παιδονόμο, για να φάει το… ξύλο του. Είχαν την εντύπωση ότι, τον ένα μήνα που θα έλειπαν από το σχολείο τα παιδιά, θα ήταν φρόνιμα! Γι αυτό λέμε: “έφαγε το ξύλο της χρονιάς του”, όταν μαθαίνουμε πως κάποιος τις έφαγε για τα καλά.

“Τα έκαναν πλακάκια”

Τη φράση αυτή λέμε όταν θέλουμε να δείξουμε ότι, δυο άνθρωποι τα είχαν από πριν συμφωνημένα, ώστε να μη φαίνεται τίποτα από εκείνο που τους κατηγορούσαν. Μερικοί θέλουν να υποστηρίζουν ότι η έκφραση προήλθε από τη συμμετρική τοποθέτηση των πλακιδίων των σπιτιών: είναι όλα τα πλακάκια έτσι τοποθετημένα που δε μένει κανένα κενό! Άλλοι πάλι λένε, πως η έκφραση προήλθε από το παιχνίδι των χαρτιών “πλακάκια”: δυο συμπαίκτες κανονίζουν έτσι τα κοψίματα των χαρτιών (στα πλακάκια κόβουν πολλές φορές και όποιος έχει το μεγαλύτερο ή το ίδιο – ανάλογα τη συμφωνία – κερδίζει), ώστε να χάνει πάντα ο τρίτος συμπαίκτης τους.

“Φτου, κι απ’ την αρχή” και “απ’ έξω κι ανακατωτά”

Στο Βυζάντιο, όταν τελείωναν τα παιδιά την καλλιγραφία τους, έδιναν στο δάσκαλο την πλάκα για να τη διορθώσει. Μετά, ο δάσκαλος ζητούσε από τα παιδιά να την ξαναγράψουν. Επειδή δε πολλές φορές δεν είχαν σφουγγάρι, έσβηναν την πλάκα με τα δάχτυλα αφού προηγουμένως τα έφτυναν! Από τότε επικράτησε η φράση: “Φτου, κι απ’ την αρχή” (όπως τώρα με το νέο μνημόνιο!). Τα παιδιά μάθαιναν επίσης να δείχνουν τα γράμματα και να λένε απ’ έξω την αλφαβήτα. Ο δάσκαλος, για να πεισθεί πως τα παιδιά την ξέρουν καλά, τους έδειχνε τα γράμματα ανακατωμένα. Εκτοτε επικράτησε να λέμε γι’ αυτόν που γνωρίζει κάτι καλά, ότι το ξέρει “απ΄έξω κι ανακατωτά”

Χρωστάει της Μιχαλούς

Η λαϊκή έκφραση συνδέεται με τη μετεπαναστατική ζωή στο Ναύπλιο, πρωτεύουσα τότε της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, μετά την επανάσταση του 21 υπήρχε στο Ναύπλιο μια ταβέρνα που ανήκε σε μια γυναίκα, τη Μιχαλού. Η Μιχαλού είχε το προτέρημα να κάνει «βερεσέδια» αλλά υπό προθεσμία. Μόλις εξαντλείτο η προθεσμία – και η υπομονή της – στόλιζε τους χρεώστες της με «κοσμητικότατα» επίθετα. Όσοι τα άκουγαν, ήξεραν καλά ότι αυτός που δέχεται τις «περιποιήσεις» της «χρωστάει της Μιχαλούς».

Έφαγα χυλόπητα

Γύρω στα 1815 υπήρχε κάποιος κομπογιαννίτης, ο Παρθένης Νένιμος, ο οποίος ισχυριζόταν πως είχε βρει το φάρμακο για τους βαρύτατα ερωτευμένους.
Επρόκειτο για ένα παρασκεύασμα από σιταρένιο χυλό ψημένο στο φούρνο. Όσοι λοιπόν αγαπούσαν χωρίς ανταπόκριση, θα έλυναν το πρόβλημά τους τρώγοντας αυτή τη θαυματουργή πίτα – και μάλιστα επί τρεις ημέρες, κάθε πρωί, τελείως νηστικοί.

Μυρίζω τα νύχια μου

Η φράση προέρχεται από την αρχαία τελετουργική συνήθεια, κατά την οποία οι ιέρειες των μαντείων βουτούσαν τα δάχτυλά τους σ’ ένα υγρό με βάση το δαφνέλαιο, τις αναθυμιάσεις του οποίου εισέπνεαν καθώς τα έφερναν κατόπιν κοντά στη μύτη τους και μ’ αυτό τον τρόπο έπεφταν σ’ ένα είδος καταληψίας κατά την οποία προμάντευαν τα μελλούμενα.

Τρώει τα νύχια του για καυγά

Ένα από τα αγαπημένα θεάματα των Ρωμαίων και αργότερα των Βυζαντινών, ήταν η ελεύθερη πάλη. Οι περισσότεροι από τους παλαιστές, ήταν σκλάβοι, που έβγαιναν από το στίβο με την ελπίδα να νικήσουν και να απελευθερωθούν. Στην ελεύθερη αυτή πάλη επιτρέπονταν τα πάντα γροθιές, κλωτσιές, κουτουλιές, ακόμη και το πνίξιμο. Το μόνο που απαγορευόταν αυστηρά ήταν οι γρατζουνιές. Ο παλαιστής έπρεπε να νικήσει τον αντίπαλό του, χωρίς να του προξενήσει την παραμικρή αμυχή με τα νύχια, πράγμα , βέβαια, δυσκολότατο. Γιατί τα νύχια των δυστυχισμένων σκλάβων, που έμεναν συνέχεια μέσα στα κάτεργα, ήταν τεράστια και σκληρά από τις βαριές δουλειές που έκαναν. Γι’ αυτό λίγο προτού βγουν στο στίβο, άρχιζαν να τα κόβουν, όπως μπορούσαν, με τα δόντια τους. Από το γεγονός αυτό βγήκε κι η φράση «τρώει τα νύχια του για καβγά».

Μάλλιασε η γλώσσα μου

Στη βυζαντινή εποχή υπήρχαν διάφορες τιμωρίες, ανάλογες, βέβαια, με το παράπτωμα. Όταν π.χ. ένας έλεγε πολλά, δηλαδή έλεγε λόγια που δεν έπρεπε να ειπωθούν, τότε τον τιμωρούσαν με έναν τρομερό τρόπο.
Του έδιναν ένα ειδικό χόρτο που ήταν υποχρεωμένος με το μάσημα να το κάνει πολτό μέσα στο στόμα του. Το χόρτο, όμως, αυτό ήταν αγκαθωτό, στυφό και αρκετά σκληρό, τόσο που κατά το μάσημα στο στόμα του πρηζόταν και η γλώσσα, το ελατήριο δηλαδή της τιμωρίας του, άνοιγε, μάτωνε και γινόταν ίνες-ίνες, κλωστές-κλωστές, δηλαδή, όπως είναι τα μαλλιά.
Από την απάνθρωπη τιμωρία βγήκε και η παροιμιώδης φράση : «μάλλιασε η γλώσσα μου«, που τις λέμε μέχρι σήμερα, όταν προσπαθούμε με τα λόγια μας να πείσουμε κάποιον για κάτι και του το λέμε πολλές φορές.

Μου έφυγε το καφάσι

Στα Τούρκικα καφάς θα πει κεφάλι, κρανίο. Όταν, λοιπόν, η καρπαζιά, που έριξαν σε κάποιον είναι δυνατή λέμε :» του έφυγε το καφάσι», δηλαδή, του έφυγε το κεφάλι από τη δύναμη του κτυπήματος.
Το ίδιο και όταν αντιληφθούμε κάτι σπουδαίο, λέμε :»μου έφυγε το καφάσι» , δηλαδή, μου έφυγε το κεφάλι από τη σπουδαιότητα

Τουμπεκί

«Τουμπεκί » λέγεται τουρκικά ο καπνός για τον αργιλέ, που τον κάπνιζαν στα διάφορα καφενεία της παλιάς εποχής. Τον αργιλέ τον ετοίμαζαν οι «ταμπήδες» των καφενείων και επειδή αυτοί έπιαναν την κουβέντα κι αργούσαμε τον πάνε στον πελάτη, εκείνος με τη σειρά του φώναζε: «κάνε τουμπεκί ».
Όσοι κάπνισαν ναργιλέ ήταν και από φυσικού τους λιγομίλητοι και δεν τους άρεσε η «πάρλα», οι φλυαρίες. Με τις ώρες κρατούσαν στα χείλη τους το «μαρκούτσι» του ναργιλέ, απολαμβάνοντας μακάρια και σιωπηλά το τουμπεκί, που σιγόκαιγε στο λούλα.
Και αν κάνεις, που κι αυτός κάπνιζε ναργιλέ δίπλα του, άνοιγε πλατιά κουβέντα, οι μερακλήδες της παρέας του έλεγαν: « Κάνε τουμπεκί», δηλαδή, κάπνιζε και μη μιλάς. Τώρα για το « ψιλοκομμένο » τουμπεκί, ήταν η τέχνη του «ταμπή» να του το προσφέρει ψιλοκομμένο, που ήταν και καλύτερο.

Έφαγε το ξύλο της χρονιάς

Στο Βυζάντιο οι δάσκαλοι ήταν, σχεδόν όλοι, καλόγεροι και παπάδες. Φυσικά, έδερναν κι αυτοί τους μαθητές, αλλά μόνο μια φορά το χρόνο. Δηλαδή τον Αύγουστο, που σταματούσαν τα μαθήματα – για να ξαναρχίσουν, πάλι, τέλη Σεπτεμβρίου – κάθε μαθητής ήταν υποχρεωμένος να περάσει από τον παιδονόμο, για να φάει το. .ξύλο του.
Έτσι είχαν την εντύπωση, ότι τον ένα μήνα, που θα έλειπαν από το σχολείο, θα ήταν φρόνιμοι. Από αυτό βγήκε και η φράση: «έφαγε το ξύλο της χρονιάς του«, που τη λέμε, όταν μαθαίνουμε, πως κάποιος τις έφαγε για τα καλά.

Κάποιο λάκο έχει η φάβα

Σε όλα τα μέρη που τρώνε φάβα ανοίγουν ένα λάκκο και ρίχνουν μέσα λάδι, γιατί η φάβα βράζεται μόνο με το νερό της . Από ‘δω έχουμε και τη γνωστή φράση «κάποιο λάκκο έχει η φάβα».

Έφαγε το καταπέτασμα

Για εκείνους που τρώνε πάρα πολύ, τους αδηφάγους ή τους άρπαγες, συνηθίζουμε να μεταχειριζόμαστε την έκφραση αυτή. Παραπέτασμα, κουρτίνα, στόρι, ίσως και τραπεζομάντηλο. Στη φράση αυτός που πήρε ακόμα και το «αταπέτασμα» ή κατά άλλους έφαγε ακόμα και το τραπεζομάντηλο….τόση πείνα είχε….

Θα σε κάνω του αλατιού

Η φράση «θα σε κάνω του αλατιού» βγήκε από τον τρόπο που γίνονται οι σαρδέλες και γενικά όλα τα ψάρια, όταν παστώνονται με αλάτι. Ζαρώνουν και χάνουν την όμορφη εμφάνισή τους. Έτσι λοιπόν, θα τον κάνει όταν τον δείρει, όπως το ψάρι στο αλάτι.

Να τραβάς τα μαλλιά σου

Φράση που τη μεταχειρίζεται κανείς, όταν θέλει να πει σε κάποιον ότι θα τον κάνει να πονέσει, θα τον καταστρέψει . Η φράση προήλθε από το έθιμο να τραβάνε τα μαλλιά τους αυτοί που πενθούν, αυτοί που θρηνούν.

Κάποιος φούρνος γκρέμισε

Παλαιότερα, τα σπίτια ενός χωριού μετριόντουσαν με τους. ..φούρνους τους. Οι χωρικοί, δηλαδή, δεν έλεγαν ότι» το χωριό μου έχει τόσα σπίτια» αλλά» τόσους φούρνους», επειδή κάθε σπίτι είχε και το δικό του φούρνο, για να ψήνει το ψωμί του.
Όταν λοιπόν στα χωριά πέθαινε κανένας νοικοκύρης, οι φίλοι του έλεγαν: «Ο φούρνος του μπάρμπα Νότη γκρέμισε«, εννοώντας ότι με το θάνατο του αρχηγού της οικογένειας, το σπίτι γκρέμιζε, χανόταν. Από τη μεταφορική λοιπόν αυτή φράση, βγήκε η έκφραση «Κάποιος φούρνος γκρέμισε» που τη λέμε, όταν μας επισκέπτεται κάποιος, που έχουμε να δούμε πολύ καιρό.

Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του

Στα παλιά τα χρόνια τα κουρσάρικα πλοία είχαν πλήρωμα συνήθως κωπηλάτες, που οι περισσότεροι ήταν συνήθως κατάδικοι (άνθρωποι των κατέργων – δηλ. πλοίο που δούλευαν στο πλοίο).
Όταν λοιπόν ο αέρας έπεφτε και το καράβι έπρεπε να συνεχίσει την πορεία του, μια φωνή δυνατή ξεσήκωνε απ’ το ξαπόσταμά τους, τους ανθρώπους αυτούς: «Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του». Ήταν η διαταγή να καθίσουν και πάλι στα κουπιά, στους μακρινούς ξύλινους πάγκους.

Του Κουτρούλη ο Γάμος

Κατά τη διαπόμπευση κουρεύανε τον «αμαρτήσαντα«, τον έκαναν δηλαδή «κουτρούλη» (από το κούτρα, που θα πει κεφάλι) κι ύστερα άρχιζε η περιφορά στους δρόμους και στις πλατείες της βασιλεύουσας των πόλεων.
Γινόταν πραγματικό πανδαιμόνιο, με τενεκέδες, σάπια φρούτα, λεμόνια που του πετούσαν, τα κουδούνια που του κρεμούσαν, και τις καμπάνες που τις χτυπούσαν, για να τον υποδεχτούν.

Της κρέμασαν κουδούνια

Αυτοί που παρακολουθούσαν το θέαμα της διαπόμπευσης, δεν τους αρκούσε που άκουγαν βρισιές και τα διάφορα πειράγματα, αλλά για να γίνεται περισσότερος θόρυβος τους κρέμαγαν διάφορα καμπανάκια (κουδούνια) ή τους υποδεχόντουσαν με κωδωνοκρουσίες.

Καβάλησε το καλάμι

Είναι μια έκφραση που ίσως προέρχεται από την Αρχαία Ελλάδα. Οι Σπαρτιάτες το έλεγαν για να πειράξουν τον Αγησίλαο. Ο Αγησίλαος αγαπούσε πολύ τα παιδιά του και όταν ήταν μικρά έπαιζε μαζί τους, καβαλώντας, σαν σε άλογο, ένα καλάμι.
Κάποια μέρα όμως τον είδε ένας φίλος του σε αυτή την στάση και ο Αγησίλαος τον παρακάλεσε να μην πει τίποτα σε κανέναν. Αλλά εκείνος δεν κράτησε τον λόγο του και το είπε σε άλλους, για να διαδοθεί σιγά – σιγά σε όλους και να φθάσει στις μέρες μας, με αλλαγμένη την ερμηνεία του (το λέμε όταν θέλουμε να πούμε για κάποιον ότι πήραν τα μυαλά του αέρα).

Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά

Έχει τις ρίζες του στο Βυζάντιο. Την εποχή λοιπόν που οι Τούρκοι προσπαθούσαν να καταλάβουν την Πόλη, χρησιμοποιούσαν εμπορικά πλοία στα οποία έδεναν ένα μικρό καραβάκι από πίσω προκειμένου να μεταφέρουν τα πυρομαχικά.
Το καραβάκι αυτό είχε σχήμα αχλαδιού. Έτσι λοιπόν όταν οι φρουροί των τειχών έβλεπαν ένα τέτοιο πλοίο καταλάβαιναν από το καραβάκι ότι ήταν πολεμικό και όχι εμπορικό. Φώναζαν λοιπόν για να προειδοποιήσουν τους υπολοίπους «Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά»αναφερόμενοι στο καραβάκι με τα πυρομαχικά.

Αλαμπουρνέζικα

Ακαταλαβίστικα, σε ακατάληπτη γλώσσα. Αβέβαιη η εξήγηση – ετυμολογία της. Ίσως πρόκειται για δυο λέξεις (αλά Μπουρνέζικα) – όπως λέμε αλά Γαλλικά- δηλ. στη διάλεκτο της φυλής Μπουρνού, που ζει σε μια περιοχή του Σουδάν, η οποία για τους περισσότερους είναι ακατανόητη…
Κατ’ άλλη άποψη, ο αρχικός τύπος της λέξης, που στη συνέχεια παρεφθάρη, ήταν αλιβορνέζικα, δηλ. πράγματα θαυμαστά και ασυνήθιστα που προέρχονται από το Λιβόρνο της Ιταλίας. Σύμφωνα με μια τρίτη εκδοχή, η λέξη σχηματίστηκε από το ιταλικό alla burla, που σημαίνει στ’ αστεία.
Εκείνος πήγε, τον βρήκε και τον σκότωσε. Έτσι άρχισε μια φοβερή «βεντέτα» ανάμεσα σε δύο οικογένειες, που κράτησε για πολλά χρόνια. Ωστόσο, από το δραματικό αυτό επεισόδιο, που το προξένησε μια ανόητη πρόληψη, βγήκε και έμεινε παροιμιακή η φράση: «Για ψύλλου πήδημα».

Αυγά σου καθαρίζουν;

Τη λέμε δε, όταν βλέπουμε κάποιον να γελά χωρίς λόγο και αφορμή. Μια φορά το χρόνο, οι Ρωμαίοι γιόρταζαν -για να τιμήσουν την Αφροδίτη και το Διόνυσο– μ’ έναν πολύ τρελό και παράξενο τρόπο: Κάθε 15 Μαΐου, έβγαινε ο λαός στις πλατείες και άρχιζε τον «πετροπόλεμο» με. αυγά μελάτα!
Χιλιάδες αυγά ξοδεύονταν εκείνη την ημέρα για διασκέδαση κι ο κόσμος γελούσε ξεφρενιασμένα. Τα γέλια αυτά εξακολουθούσαν για βδομάδες ολόκληρες. Στη γιορτή αυτή δεν έπαιρναν μέρος μονάχα οι πολίτες, που ήταν κατώτερης κοινωνικής θέσης, αλλά και ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι, στρατηγοί, άρχοντες, Ρωμαίες δεσποινίδες και αυτοκράτορες καμιά φορά. π. χ. ο «αυγοπόλεμος» ήταν μια από τις μεγάλες αδυναμίες του Νέρωνα, που πετούσε αυγά στους αξιωματικούς και τους ακόλουθους των ανακτόρων του, χωρίς να είναι η μέρα της γιορτής των αυγών. Στο Βυζάντιο φαίνεται πως η γιορτή έγινε της μόδας, για πολύ λίγο διάστημα όμως.
Σε πολλά βυζαντινά κείμενα, αναφέρεται συχνά, αλλά μόνο με δύο – τρία λόγια. Έτσι από το περίεργο αυτό έθιμο – που η αιτία του χάνεται στα βάθη των αιώνων – έμεινε η ερωτηματική φράση: «αυγά σου καθαρίζουνε;».

Κατά φωνή κι ο γάιδαρος

Από τα αρχαία χρόνια, οι άνθρωποι αγαπούσαν αυτό το ζώο, όχι μόνο για την υπομονή, αλλά και την αντοχή του στη δουλειά. Η ιστορία αυτής της φράσης έχει να κάνει με τον Φωκίωνα που ετοιμαζόταν να επιτεθεί στους Μακεδόνες του Φιλίππου, αλλά δεν ήταν και τόσο βέβαιος για το αποτέλεσμα, επειδή οι στρατιώτες του ήταν λίγοι.
Τότε αποφάσισε, από ότι έχουμε διαβάσει, να αναβάλει για λίγες μέρες την επίθεση του, ώσπου να του στείλουν τις επικουρίες, που του είχαν υποσχεθεί οι Αθηναίοι. Πάνω, όμως, που ήταν έτοιμος να διατάξει υποχώρηση, άκουσε ξαφνικά τη φωνή ενός γαϊδάρου στο στρατόπεδο του:
– Κατά φωνή κι ο γάιδαρος... είπε τότε.

Πηγή:

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΩΝΑΣΗ Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΚΑΒΑΦΗ

Ο Κ. Π. Καβάφης φρόντιζε να συγκεντρώνει και να αρχειοθετεί το έργο του συστηματικά, δημιουργώντας έτσι ένα μοναδικό λογοτεχνικό και προσωπικό αρχείο. Το Αρχείο Καβάφη περιλαμβάνει χειρόγραφα καβαφικών ποιημάτων, έντυπες αυτοσχέδιες εκδόσεις, πεζά λογοτεχνικά κείμενα, άρθρα, μελέτες και σημειώσεις του ποιητή. Ανακαλύψτε όλα τα παραπάνω, καθώς και το προσωπικό αρχείο του Κ. Π. Καβάφη με πλούσια αλληλογραφία, κείμενα και φωτογραφίες, στην ψηφιακή συλλογή του Αρχείου Καβάφη.
Το αρχείο Καβάφη περιήλθε στη διαχείριση του Ιδρύματος Ωνάση στα τέλη του 2012. Εξασφαλίστηκε έτσι η παραμονή του στην Ελλάδα και αποφεύχθηκε ενδεχόμενος κατακερματισμός του. Στόχος ήταν και παραμένει η ανοιχτότητα και η προσβασιμότητά του σε κοινό και ερευνητές, καθώς και η διάδοση του έργου του Αλεξανδρινού ποιητή και του διεθνούς χαρακτήρα της ποίησής του.
Για να δείτε τη συλλογή κάνετε κλικ εδώ:

Το ελληνικό βιβλίο στην 70ή ΔΕΒ Φρανκφούρτης

Περισσότεροι από 1.000 τίτλοι βιβλίων από 40 και πλέον εκδότες θα προβληθούν εφέτος από το Ελληνικό Περίπτερο στην 70ή Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, τη σημαντικότερη διεθνή έκθεση βιβλίου σε όλο τον κόσμο, που πραγματοποιείται από 10 έως 14 Οκτωβρίου, με κεντρικό σύνθημα «Ιδέες που κινούν τον κόσμο» και τιμώμενη χώρα τη Γεωργία.

Η ελληνική παρουσία στη Φρανκφούρτη -η πιο πολύπλευρη, σύνθετη σε είδη εκδηλώσεων και παρεμβατική από το 2001, όταν η Ελλάδα ήταν τιμώμενη χώρα- αυτή τη φορά εστιάζει με ένα τριπλό αφιέρωμα-παρέμβαση στο καίριο ζήτημα της μετανάστευσης και του προσφυγικού στην Ευρώπη, σε συνέχεια ενός από τους βασικούς θεματικούς άξονες των δύο τελευταίων Διεθνών Εκθέσεων Βιβλίου Θεσσαλονίκης («Η προσφυγική εμπειρία»).

Το αφιέρωμα εναρμονίζεται και με την κεντρική εκστρατεία της εφετινής ΔΕΒ Φρανκφούρτης για τα ανθρώπινα δικαιώματα («I'm on the same page»), που διοργανώνεται σε συνεργασία με την Ένωση Γερμανών Εκδοτών και Βιβλιοπωλών, με αφορμή την εβδομηκοστή επέτειο από την Οικουμενική Διακήρυξη του ΟΗΕ.

Ειδικότερα, η ελληνική παρέμβαση περιλαμβάνει ειδική θεματική βιβλιοθήκη στο Ελληνικό Περίπτερο με επιλεγμένα βιβλία για το προσφυγικό και τη μετανάστευση, μια συζήτηση («Εναλλασσόμενες Πατρίδες: Η δημοκρατία τον 21ο αιώνα απέναντι στην πρόκληση των μεταναστευτικών ροών») αλλά και τη φωτογραφική έκθεση («Δρόμοι Επιβίωσης») σε κεντρικούς χώρους που παραχωρεί η 70ή ΔΕΒ Φρανκφούρτης στην ελληνική αποστολή.

Η συγγραφέας Μάρω Δούκα είναι η επίσημη προσκεκλημένη της ελληνικής συμμετοχής, που διοργανώνεται από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με την υποστήριξη του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία και σε συνεργασία με τους Έλληνες εκδότες, το Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στη Φρανκφούρτη και το γραφείο ΕΟΤ Φρανκφούρτης.

Στην εφετινή ΔΕΒ Φρανκφούρτης, με δική τους βιβλιοθήκη στο Ελληνικό Περίπτερο (E133-Hall 5.1) συμμετέχουν 18 εκδότες, οι οποίοι μαζί με τα πρακτορεία πνευματικών δικαιωμάτων Ersilia και Iris συμμετέχουν ενεργά σε μια νέα δυναμική παρουσία του ελληνικού βιβλίου εκτός συνόρων.

Στο Ελληνικό Περίπτερο συμμετέχουν επίσης με το δικό τους ενημερωτικό υλικό η 16η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (που θα πραγματοποιηθεί στις 9 με 12 Μαΐου 2019), η Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου (που ανακηρύχτηκε από την UNESCO και συνεχίζεται έως τις 22 Απριλίου 2019) και η Εταιρεία Συγγραφέων.

Το ταξίδι της Κινητής Βιβλιοθήκης στις γειτονιές της Αθήνας ξεκίνησε! Tο πρόγραμμα μέχρι 3/4/2019

Χάρη σε ένα αυτοματοποιημένο ηλεκτρονικό σύστημα, οι κάτοικοι της Αθήνας μπορούν με την ταυτότητά τους να γίνονται μέλη της βιβλιοθήκης και να δανείζονται δωρεάν μέχρι δύο βιβλία κάθε φορά. Εκτός από ελληνικά υπάρχουν και ξενόγλωσσα βιβλία, αγγλικά και γαλλικά, προκειμένου να έχει πρόσβαση ευρύτερος πληθυσμός της πόλης. 

Το ταξίδι της Κινητής Βιβλιοθήκης στις γειτονιές της πόλης με οδηγό την διοργάνωση «Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου» του δήμου Αθηναίων ξεκίνησε. Όπως είχε προαναγγείλει ο δήμαρχος Αθηναίων, κ. Γιώργος Καμίνης, «μια από τις πιο σημαντικές επιδιώξεις της διοργάνωσης είναι να φέρει το βιβλίο και την ανάγνωση σε κάθε γειτονιά της πόλης, σε όλους τους κατοίκους της, να κάνει το διάβασμα προσιτό, ευχάριστο και δημιουργικό για όλους».
Ο δήμος Αθηναίων, με τη συνεργασία του Οργανισμού Αθλητισμού Πολιτισμού και Νεολαίας του δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) και την υποστήριξη της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Βέροιας, ξεκίνησε τη λειτουργία της Κινητής Βιβλιοθήκης για μικρούς και μεγάλους, που θα ταξιδεύει σε όλη την πόλη κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου, μέγας χορηγός της οποίας είναι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Η διαδικασία δανεισμού είναι πολύ απλή: Χάρη σε ένα αυτοματοποιημένο ηλεκτρονικό σύστημα, οι κάτοικοι της Αθήνας μπορούν με την ταυτότητά τους να γίνονται μέλη της βιβλιοθήκης και να δανείζονται δωρεάν μέχρι δύο βιβλία κάθε φορά. Εκτός από ελληνικά υπάρχουν και ξενόγλωσσα βιβλία, αγγλικά και γαλλικά, προκειμένου να έχει πρόσβαση ευρύτερος πληθυσμός της πόλης. Τα βιβλία μπορούν να επιστραφούν σε όποιο μέρος βρίσκεται κάθε φορά η Κινητή Βιβλιοθήκη ή και στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη του δήμου Αθηναίων στο Σταθμό Λαρίσης.

Tο πρόγραμμα μέχρι  3/4/2019 Τρίτη 26/3/2019: Κολυμβητήριο Κολοκυνθούς 15.00-19.00
Τετάρτη 27/3/2019: Οδός Πυθέου, Λόφος Λαμπράκη 10.00-15.00
Πέμπτη 28/3/2019: Πέτρου Ράλλη και Πειραιώς, Parking Σέραφειου Κολυμβητηρίου 16.00-20.00
Παρασκευή 29/3/2019: Οδός Πατησίων, πάρκο Δρακοπούλου, Τέρμα Πατησίων 10.00-15.00
Δευτέρα 30/3/2019: Πλατεία Αγίου Γεωργίου, Ακαδημία Πλάτωνος  11.00-16.00
Τρίτη 31/3/2019: Πλατεία Αγίου Θωμά, Γουδή  15.00-19.00

Τετάρτη 1/4/2019: Οδός Πειραιώς,  Πλατεία Κουμουνδούρου 10.00-15.00
Πέμπτη 2/4/2019: Οδός Τρώων, Πετράλωνα 11.00-16.00
Παρασκευή 3/4/2019: Πλατεία Αγίου Ανδρέα, Λαμπρινή 10.00-15.00

Πληροφορίες και αναλυτικό πρόγραμμα στα 210 8846009, 210 8236635

Απονεμήθηκαν τα Βραβεία Βιβλίου Public 2018

Πρώτη καταχώρηση: Πέμπτη, 24 Μαΐου 2018, 20:32

0

Για πέμπτη συνεχή χρονιά απονεμήθηκαν τα Βραβεία Βιβλίου Public 2018, που αναδείχτηκαν από την ψήφο 154.000 αναγνωστών.

Η τελετή πραγματοποιήθηκε στις 22 Μαΐου στην αίθουσα του Θεάτρου Παλλάς και παραβρέθηκαν συγγραφείς, εκδότες, καλλιτέχνες, αναγνώστες. Οικοδεσπότης της βραδιάς ήταν ο Οδυσσέαs Παπασπηλιόπουλοs.

Στα Βραβεία Βιβλίου Public 2018 συμμετείχαν 1.800 συγγραφείς, 160 εκδοτικοί οίκοι και 2.500 υποψήφια βιβλία σε 10 διαφορετικές κατηγορίες βραβείων ενώ περισσότεροι από 154.000 αναγνώστες αγκάλιασαν το θεσμό στηρίζοντας με 289.000 ψήφους τα αγαπημένα τους έργα.

Οι νικητές των βραβείων κοινού είναι οι ακόλουθοι:

Ελληνικό μυθιστόρημα: Ιστορία χωρίς όνομα, Στέφανος Δάνδολος, εκδόσεις Ψυχογιός.

Ελληνικό διήγημα: Γονυπετείς. Μια πορεία προς την αρχή, Τζούλια Γκανάσου, εκδόσεις Γκοβόστη.

Μεταφρασμένο μυθιστόρημα/διήγημα της χρονιάς (στην ελληνική γλώσσα): Ο Στόουνερ, John Williams, μετάφραση Αθηνά Δημητριάδου, εκδόσεις Gutenberg.

Ελληνικό non-Fiction (περιλαμβάνει: δοκίμιο, έρευνα, βιογραφία, μαρτυρία, πολιτική, οικονομία,

ψυχολογία): Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης με τα δικά του λόγια, τ.α': 1942- 1974, Αλέξης Παπαχελάς, εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Ελληνική σύγχρονη ποίηση: Τα πέρα μέρη, Μυρσίνη Γκανά, εκδόσεις Μελάνι.

Ελληνική παιδική λογοτεχνία: Το τέταρτο αλογάκι, Διονύσης Λεϊμονής, εκδόσεις Πατάκη.

Ελληνική εφηβική λογοτεχνία: Ο άνθρωπος φωτιά, Κωνσταντίνος Πατσαρός, εκδόσεις Μεταίχμιο.

Ευ Ζην (ελληνικά βιβλία Μαγειρικής, Αυτοβελτίωσης, Χόμπι-Ελεύθερου Χρόνου): Σχολείο ζαχαροπλαστικής, Χρήστος Βέργαδος, εκδόσεις Διόπτρα.

Ελληνική πεζογραφία από πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα: Η νύχτα του Σάουιν, Φραντζέσκα Μάνγγελ, εκδόσεις Bell.

Κατηγορία «έκπληξη» Ήρωας/ Ηρωίδα -Έμπνευση: Ρένα, Αύγουστος Κορτώ, εκδόσεις Πατάκη.
Ανεξάρτητο Βιβλιοπωλείο της χρονιάς: Σπόρος, Κηφισιά.

Επίσης απονεμήθηκαν τα εξής τέσσερα ειδικά βραβεία:

Καλύτερη Εικονογράφηση σε παιδικό βιβλίο: Η νύχτα των θαυμάτων, Νευροκοπλή Βασιλική εικονογράφηση Παναγιώτα Καρτσακάλη, εκδόσεις Λιβάνη.

Βραβείο Εκδοτικό Αποτύπωμα: εκδόσεις Πατάκη.

Βραβείο Βιβλιοπωλείων Public Ελληνικό Μυθιστόρημα/ Διήγημα/ Non-Fiction/ Ποίηση: Ιστορία χωρίς όνομα, Στέφανος Δάνδολος, Εκδόσεις Ψυχογιός.

Βραβείο Βιβλιοπωλείων Public Ελληνικό Παιδικό Βιβλίο: Το απίθανο βιβλίο των πιο αστείων υπερδυνάμεων - ένα βιβλίο για την διαφορετικότητα, Θοδωρής Τσεκούρας, εκδόσεις Petita Demas Ltd.

"Όχι τα λόγια" – Ποιητική συλλογή από την Εύη Μαυρομμάτη

Τα 34 ποιήματα της συλλογής λειτουργούν σαν τα κομμάτια ενός παζλ. Τα γεγονότα σπάνε και συναρμολογούνται ξανά από χέρι ενήλικο ή παιδικό. Ή κι απ’ τα δυο μαζί συγχρόνως.
Μέσα από μια διαρκή διαδικασία αναμόχλευσης ανακαλύπτονται τα υλικά κατασκευής μια νέας προσωπικής πραγματικότητας που «έχει για κέντρο / εκείνο που φαντάστηκαν / ότι μπορεί να υπάρξει».
Οι στίχοι της Μαυρομμάτη είναι στοχαστικοί, διακρίνονται για τον κοφτερό σαρκασμό τους και χαρακτηρίζονται από ελλειπτική και σβέλτη σκηνοθεσία που παραμένει προσηλωμένη στις κρίσιμες λεπτομέρειες. Το μολύβι εισχωρεί τόσο βαθιά στη ρίζα του βιώματος, που συναντά αναπόφευκτα εκείνη του αναγνώστη.
Το Όχι τα λόγια είναι η πρώτη ποιητική συλλογή της Εύης Μαυρομμάτη.
Τα έργα που κοσμούν τις σελίδες και το εξώφυλλο του βιβλίου φιλοτεχνήθηκαν ειδικά για την εν λόγω έκδοση από την εικαστικό Ειρήνη Βλαβιανού.

Από το οπισθόφυλλο:

Η διάλυση είναι το πρώτο στάδιο της δημιουργίας.
Ο αέρας έχει ήδη αραιώσει. Οι κόκκινες κλωστές έχουν κοπεί. Το κεφάλι ενός κοριτσιού κατρακυλάει στην άσφαλτο.
Γονατισμένη στον δρόμο
προσπαθώ με μανία να τη συναρμολογήσω.
Να κουμπώσει το κεφάλι σωστά,
να τη σηκώσω όρθια,
να ανοίξουν τα μάτια της.
Τα κομμάτια βρίσκουν τη θέση τους. Το σώμα αποκτά τη δική του νοημοσύνη. Η ένωσή του με το άλλο προϋποθέτει πλέον τη γέννηση μιας νέας γλώσσας. Τη γέννηση ενός νέου τρόπου σκέψης.
Ο δρόμος που ανοίγεται είναι σπειροειδής·
έχει για κέντρο
εκείνο που φαντάστηκαν
ότι μπορεί να υπάρξει.

Από τη Δευτέρα 23 Απριλίου 2018 η Αθήνα «Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Βιβλίου»

«Σκοπός της διοργάνωσης είναι να εμπνεύσει, να δημιουργήσει, να δώσει κίνητρα για ανάγνωση»

---

Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου για το 2018 θα είναι από τη Δευτέρα 23 Απριλίου η Αθήνα που με περισσότερες από 250 εκδηλώσεις θα μπει για έναν χρόνο στο διεθνές επίκεντρο. Σε συνέντευξη Τύπου, ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης αναφέρθηκε στα εγκαίνια τα οποία θα γίνουν τη Δευτέρα στο Μουσείο της Ακρόπολης, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου. «Σκοπός της διοργάνωσης είναι να εμπνεύσει, να δημιουργήσει, να δώσει κίνητρα για ανάγνωση, να αφήσει πολιτιστικό αποτύπωμα στην πόλη και να υπενθυμίσει ότι βιβλίο σημαίνει ιστορίες και αφήγηση, σημαίνει φαντασία, πρωτοπορία και δημιουργικότητα, αλλά και τέχνες, επιστήμες, ακόμα και νέες τεχνολογίες. Θέλουμε να φτάσει το βιβλίο σε κάθε γειτονιά, στους πολλούς, σε όλους τους πολίτες», σημείωσε ο δήμαρχος Αθηναίων.
Η πρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της UNESCO Αικατερίνη Τζιτζικώστα παρατήρησε: «Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς, που η συνεργασία μας με τον Δήμο Αθηναίων για την υποβολή στην UNESCO της υποψηφιότητας της Αθήνας καρποφόρησε. Πρόκειται για μια σημαντική εθνική επιτυχία και η Ελληνική Εθνική Επιτροπή θα σταθεί αρωγός στις προσπάθειες του Δήμου για υλοποίηση του πολύπλευρου προγράμματος».
Η Ελίνα Κλαριδοπούλου, εκ μέρους του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) που είναι μέγας χορηγός της διοργάνωσης, τόνισε: «Η συνεργασία του ΙΣΝ με τον Δήμο Αθηναίων είναι πολυεπίπεδη, καθώς η δωρεά μας στηρίζει πληθώρα προγραμμάτων σε διάφορους τομείς. Στο πλαίσιο αυτής της ευρύτερης συνεργασίας εντάσσεται η στήριξη από το ΙΣΝ του προγραμματικού σκέλους της διοργάνωσης Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου».
«Ενώ μιλάμε για τη δύναμη της φιλαναγνωσίας, ζούμε σε ένα περιβάλλον που εχθρεύεται τη σχέση του ανθρώπου με το βιβλίο», είπε ο πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων Γιώργος Χουλιάρας, ενώ ο εκπρόσωπος της Πρωτοβουλίας Συνεργασίας για τις Βιβλιοθήκες Βασίλης Τσιμπούκης αναφέρθηκε στις δράσεις με αιχμή τα αμερικανικά λαϊκά παραμύθια. Από το Δίκτυο Δικαιωμάτων για το Παιδί, ο Πάνος Χριστοδούλου μίλησε για τη σημασία της διάδοσης του βιβλίου στις παιδικές ηλικίες και σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.
Η διοργάνωση ενισχύεται από δωρεές ιδρυμάτων, από μορφωτικά ινστιτούτα, πρεσβείες και πολλούς ακόμα φορείς. Χρυσοί δωρητές, το Ίδρυμα Ι. Λάτση και Core Α.Ε., Θεσμικοί δωρητές, το Ίδρυμα Ωνάση, το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ), το Ίδρυμα Α. Κ. Λασκαρίδη και ο ΟΣΔΕΛ (Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων Λόγου). Υποστηρικτές επίσης είναι η Aegean Airlines, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών και οι Σταθερές Συγκοινωνίες (ΣΤΑΣΥ).
Μια Κινητή Βιβλιοθήκη θα περιδιαβαίνει από τον Μάιο όλες τις γειτονιές της Αθήνας. Καλλιτεχνικά δρώμενα, όπως θέατρο, χορός, performances, εικαστικά εμπνέονται από το βιβλίο και απλώνονται σε διάφορα μέρη της πόλης. Πολιτιστικοί οργανισμοί, όπως το Εθνικό Θέατρο, η Εθνική Λυρική Σκηνή και το Μουσείο Μπενάκη, αλλά και μικρότερες δημιουργικές ομάδες, όπως ο Κινητήρας, οργανώσεις με κοινωνικό έργο, όπως το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού και το Διαβάζω για τους άλλους, ξένα ινστιτούτα, όπως το Ινστιτούτο Γκαίτε, το Βρετανικό Συμβούλιο, το Γαλλικό Ινστιτούτο, πρεσβείες, όπως των βορείων χωρών και των ΗΠΑ, η Εθνική Βιβλιοθήκη Ελλάδος αλλά και η Γεννάδειος, οι πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες και οι βιβλιοθήκες του Δήμου Αθηναίων, τα πανεπιστήμια, με πρωταγωνιστές τους εκδότες και τους συγγραφείς, τους θεσμικούς και τους επαγγελματικούς φορείς του βιβλίου, δουλεύουν για τη διοργάνωση.
Από το δημαρχείο ξεκινάει τον Μάιο και η Σκυταλοδρομία Λόγου -μια από τις συνεργασίες της διοργάνωσης με τους Έλληνες εκδότες, με πρώτο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο που θα παραδώσει τη «σκυτάλη» στον συγγραφέα Παντελή Μπουκάλα. Ειδικό αφιέρωμα θα υπάρχει για τους τιμημένους με Νόμπελ Έλληνες ποιητές Γιώργο Σεφέρη και Οδυσσέα Ελύτη. Έλληνες συγγραφείς μάς ξεναγούν σε γειτονιές και περιοχές της πόλης που αποτέλεσαν σκηνικό των μυθιστορημάτων τους, έμπνευσή τους ή συνδέονται γενικότερα με το βιβλίο. Τα μικρά βιβλιοπωλεία σε κάθε γωνιά της Ελλάδας θα γιορτάσουν μέσα από την Ημέρα των Μικρών Βιβλιοπωλείων (28 Απριλίου), που φέτος διοργανώνεται για πρώτη φορά στη χώρα μας. Ένα αστικό πικνίκ book edition στο κέντρο της πόλης, στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης (πρώην Πλ. Κοτζιά), θα χαλαρώσει μικρούς και μεγάλους στις 5 Μαΐου. Το Φεστιβάλ Αθηνών συμμετέχει στη διοργάνωση με παραστάσεις, όπως το «Φαρενάιτ 451» του Θωμά Μοσχόπουλου, αλλά και παραστάσεις εμπνευσμένες από εμβληματικούς συγγραφείς, όπως οι Τζόις, Μπέκετ και Πόε. Επίσης, το Εθνικό Θέατρο θα κάνει τον Ιούνιο «θεατρικά δρομολόγια» με το «Λεωφορείο ο Πόθος» στις γειτονιές της Αθήνας. Ο ιστορικός ραδιοφωνικός σταθμός της πρωτεύουσας «Αθήνα 9.84», συμμετέχει με την έκδοση ενός βιβλίου όπου 30 συγγραφείς εμπνέονται από τις λέξεις «Αθήνα» και «984».
Ο συντονιστής της Αθήνας Παγκόσμιας Πρωτεύουσας του Βιβλίου, Γιάννης Τροχόπουλος, δήλωσε ότι «η διοργάνωση φιλοδοξεί να αγγίξει ολόκληρη την πόλη, κάθε ηλικιακή ομάδα, κάθε γεωγραφικό διαμέρισμα, κάθε κοινωνική κατηγορία- τους νέους αλλά και τους μεγαλύτερους, τους κατοίκους του κέντρου αλλά και των περιχώρων, ανθρώπους με υψηλό αλλά κι ανθρώπους με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, την πνευματική πρωτοπορία αλλά κι εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που αισθάνονται απομονωμένα, τους ντόπιους, αλλά και τους επισκέπτες της πόλης, τους τουρίστες, τους μετανάστες ή τους πρόσφυγες».
Η συντονίστρια του προγράμματος Εριφύλη Μαρωνίτη υπογράμμισε ότι «το στοίχημα ήταν να διαμορφωθεί ένα πρόγραμμα ενός έτους, όσο το δυνατόν πιο πολυσυλλεκτικό και αντιπροσωπευτικό και να αναδειχθεί ο κεντρικός ρόλος που έχουν οι αφηγήσεις στη ζωή μας».
Συγγραφείς απ΄ όλο τον κόσμο, λογοτέχνες αλλά και επιστήμονες, θα έρθουν (πολλοί για πρώτη φορά) στην Αθήνα, στηρίζοντας και προσδίδοντας το δικό τους κύρος στη διοργάνωση. Οι εκδηλώσεις θα έχουν δωρεάν είσοδο, ώστε να είναι προσβάσιμες σε όλους, κατοίκους και επισκέπτες, και εντάσσονται σε διάφορες θεματικές ενότητες του προγράμματος.
Όπως σχολιάζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γ. Καμίνης: «Η Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου είναι μια μοναδική ευκαιρία για τον Δήμο της Αθήνας να φέρει τον κόσμο όλο πιο κοντά στην πόλη και τους κατοίκους της και αντίστροφα. Σε αυτό το "ταξίδι" του ενός χρόνου είναι πολύτιμη η συμβολή και υποστήριξη από πρεσβείες και ινστιτούτα από την Ευρώπη, την Ασία, την Αμερική, τον Καναδά, την Αυστραλία. Από την πρώτη στιγμή σχεδιασμού του προγράμματος και των συνεργασιών μας, οι φορείς αυτοί συνέδραμαν με την τεχνογνωσία και την υποστήριξή τους σε εκδηλώσεις, όπως στρογγυλά τραπέζια με συγγραφείς ή προσκλήσεις εκπροσώπων των χωρών τους από τον κόσμο του βιβλίου, ανοίγοντας έτσι για την Αθήνα –και όχι μόνο- ένα παράθυρο στον κόσμο».
Διαβάστε το αναλυτικό πρόγραμμα της διοργάνωσης εδώ.

13 Μαρτίου: Γεννιέται σαν σήμερα το 1900 ο νομπελίστας ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης

«Ο Γ. Σεφερης έθεσε τη βάση για την ελεύθερη ποίηση», έχει πει ο Οδυσσέας Ελύτης για τον Γιώργο Σεφέρη (13 Μαρτίου 1900 – 20 Σεπτεμβρίου 1971).
O Γιώργος Σεφεριάδης, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας, στις 29 Φεβρουαρίου 1900. Μεγάλωσε μέσα σε μια οικογένεια με έντονα πνευματικά ενδιαφέροντα. O πατέρας του, Στυλιανός, ήταν νομικός και μετέπειτα καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Aθηνών, ενώ παράλληλα έγραφε ποιήματα, μετέφραζε αρχαίους τραγικούς και είχε εκδώσει μεταφράσεις έργων του Λόρδου Bύρωνα. Η δε μητέρα του, Δέσπω, διακρινόταν για την ιδιαίτερη ευαισθησία και την καλλιέργειά της.
Έγραφε ήδη στίχους στα 14 του χρόνια. Το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου αναγκάζει την οικογένειά του να μετακομίσει στην Αθήνα. Το 1918 μεταβαίνει στο Παρίσι για να σπουδάσει Νομική, κάτι που αποτελούσε όνειρο του πατέρα του που στο μεταξύ είχε μετακομίσει κι αυτός στο Παρίσι αναζητώντας καλύτερη μοίρα. «Eίχα μπει τον Iούλιο σ’ ένα Παρίσι ολότελα άδειο, που γέμισε ασφυκτικά τον Nοέμβρη με τα πανηγύρια της ανακωχής. Tο δωμάτιό μου ήταν ο πιο παγερός τόπος που γνώρισα ποτέ μου. Ένας πλανόδιος βιολιτζής ερχότανε κάθε απόγεμα μ’ έναν απελπιστικά περιπαθή σκοπό. Tις νύχτες μια γριά κλαψούριζε πουλώντας μενεξέδες. Διάβαζα Όμηρο και τα πιο παλαβά πρωτοποριακά περιοδικά. Ήμουν αξιοθαύμαστα χαμένος και ονειροπαρμένος» θα σημειώσει αργότερα ο ποιητής για τα φοιτητικά του χρόνια. Σύντομα, στρέφεται όλο και περισσότερο προς την λογοτεχνία: «Έχω μια μεγάλη διάθεση να γράψω κάθε ώρα· καθετί μου φέρνει ένα θέμα, μια τραγικότητα για να εκφράσω. Δυστυχώς, μόνο τις ιδέες μου βάζω απάνω στο χαρτί και τις κοιμίζω τον ύπνο τον αξύπνητο ίσως. Tο συρτάρι μου κατάντησε νεκροταφείο. Kάθε μέρα θάβω και μερικά κορμάκια μωρών που ξεψύχησαν».

Το 1923 γνωρίζει μια Γαλλίδα πιανίστα, τη Ζακλίν, μία από τις γυναίκες της ζωής του. Η Ζακλίν θα απασχολήσει το νου του ποιητή για περισσότερο από μία δεκαετία και το μεγαλύτερο μέρος της ερωτικής ποίησης του Σεφέρη απευθύνεται σε αυτήν. «Eίναι μερικά αισθήματα στη ζωή που ποτέ δεν ξεθωριάζουν…» είπε ο ίδιος για τη Ζακλίν. Το 1925 επιστρέφει στην Αθήνα, διορίζεται στο διπλωματικό σώμα και σύντομα χάνει τη μητέρα του. Ο ποιητής βυθίζεται στη μελαγχολία και τη μοναξιά: «Aνάγκη να μιλήσω. Kανείς. Ίσως εγώ να φταίω. Mα τι γίνεται εδώ μέσα; Σήμερα το απόγευμα είχα την εντύπωση πως η σκέψη μου είχε αδειάσει και στη θέση της βρισκότανε δυο άγνωστοι που συζητούσαν και αποφάσιζαν για την τύχη μου. Aδύνατο να γράψω. Ώσπου να γυρίσω το φύλλο, έχω αλλάξει, έγινα άλλος». Σύντομα όμως, γράφει μερικά από τα σπουδαιότερα έργα του. Tον Iούλιο του 1928 δημοσιεύεται η μετάφραση του έργου του Bαλερί «Mια βραδυά με τον Kο Tεστ» με την υπογραφή Γ. Σεφεριάδης. Τον Mάιο του 1931 εκδίδεται η συλλογή «Στροφή» με δεκατρία ποιήματα – μεταξύ των οποίων και το εμπνευσμένο από την Zακλίν «Eρωτικός λόγος».
Την ίδια χρονιά διορίζεται στο ελληνικό Γενικό Προξενείο του Λονδίνου, ως υποπρόξενος. Μέσα στην αγγλική ομίχλη, με τη «στυφή γεύση του θανάτου», ο Σεφέρης οραματίζεται μια Ελλάδα ολοκάθαρη και απογυμνωμένη, ένα όραμα που θα διαποτίσει τα τοπία του «Μυθιστορήματος» του 1935. Ακολουθούν τα «Γυμνοπαιδία» το 1936, το 1937 δημοσιεύει στα Νέα Γράμματα επιστολή σχετικά με τον καθορισμό της δημοτικής, το «Tετράδιο γυμνασμάτων» το 1940, τα «Hμερολόγια Kαταστρώματος A’» το 1940 λογοκριμένα όμως από τη Δικτατορία Μεταξά, τα «Hμερολόγια Kαταστρώματος B’» το 1944 και «Kίχλη» όπου μιλάει για το σπαραγμό στη χώρα, το 1947. Την ίδια χρονιά βραβεύεται με το «Έπαθλο Παλαμά». Λίγες ημέρες μετά τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα, ο Σεφέρης θα παντρευτεί τη Μαρώ και θα φύγουν μαζί με την ελληνική κυβέρνηση για την Αίγυπτο. Χαριτολογώντας, ο ποιητής έλεγε ότι κουμπάρος τους στάθηκε ο Χίτλερ. Σε όλη του τη διπλωματική καριέρα θα ταξιδεύει και θα αλλάζει συνεχώς τόπο διαμονής: Λονδίνο, Kορυτσά, Aλεξάνδρεια, Nότια Aφρική, Άγκυρα, Λίβανος και πάλι Λονδίνο (1957-1962), για να ολοκληρώσει τη σταδιοδρομία του ως πρέσβης, κατά τα χρόνια της δημιουργίας του ανεξάρτητου κυπριακού κράτους. Μέχρι το 1963 η φήμη του Γιώργου Σεφέρη έχει απλωθεί σε όλη την υφήλιο.
Στις 10 Δεκεμβρίου του 1963 του απονέμεται από τη Σουηδική Aκαδημία το Bραβείο Nόμπελ Λογοτεχνίας και γίνεται ο πρώτος Έλληνας που λαμβάνει αυτή την τιμητική διάκριση. Το περιοδικό Figaro Litteraire γράφει ήδη για το ταλέντο του Σεφέρη από το 1956 και τον χαρακτηρίζει άξιο για βραβείο Νόμπελ. Κατά την παραλαβή του Νόμπελ, ο Σεφέρης λέει: «Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται… Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά. Κανόνας της είναι η δικαιοσύνη… Πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα – και τι θα γινόμασταν αν η πνοή λιγόστευε; Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται». Το 1964 γίνεται επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και το Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Το 1966 εκδίδει το «Τρία Κρυφά Ποιήματα», ένα έργο γεμάτο βαθιά νοήματα και άψογο στη μορφή. Είχε επίσης τιμηθεί με το βραβείο «Κωστή Παλαμά», με το αγγλικό βραβείο ποίησης «Φόυλ» και κατείχε την θέση του επίτιμου διδάκτορα στο πανεπιστήμιο Cambridge. Το 1969 κυκλοφορεί στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό η «διακήρυξή» του εναντίον της δικτατορίας Αντιμετωπίζει ήδη κάποια προβλήματα υγείας που τον ταλαιπωρούν. Το 1967 επιβάλλεται η δικτατορία των συνταγματαρχών στη χώρα. Το 1969 δημοσιεύτηκε η δήλωσή του κατά της χούντας και ο Σεφέρης παύτηκε από πρέσβης επί τιμή, ενώ του απαγορεύτηκε και να κάνει χρήση του διπλωματικού του διαβατηρίου.

Το 1971 έγραψε το τελευταίο του ποίημα με τίτλο Επί ασπαλάθων. Στις 20 Σεπτεμβρίου 1971, έκλεισε τα μάτια του για πάντα, μετά από εγχείρηση στο δωδεκαδάκτυλο. H κηδεία του σπουδαίου ποιητή έμελλε να σταθεί έκφραση ελευθεροφροσύνης του λαού, που είχε συγκεντρωθεί κατά χιλιάδες για να τον συνοδεύσει στην τελευταία του κατοικία, καθώς εξελίχθηκε σε αντιδικτατορική διαδήλωση, με νέους, φοιτητές και μαθητές επικεφαλής.

Ο Οδυσσέας Ελύτης είπε για το Γ. Σεφέρη: «Κανείς άλλος δεν στάθηκε τόσο ικανός ν’ ανιχνεύσει, να βρει και να κινήσει τα νήματα της ζωντανής ελληνικής παράδοσης όσο αυτός… Καλλιέργησε το αίσθημα της ευθύνης και κράτησε ψηλά τη σημαία της ελεύθερης συνείδησης, που τόσο την έχουν ανάγκη, σήμερα προπάντων, οι νέοι», ενώ ο Γ. Ρίτσος με τη σειρά του είπε: «Αυτή την ώρα, τα λόγια μου φαίνονται μικρά για το ανάστημα του ποιητή, μικρά για τη λύπη και την περηφάνια που μας γεμίζει το έργο του και το ήθος του. Εδώ και πολλά χρόνια, σε κρίσιμες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, ο ποιητής έσμιξε ποίηση και ελευθερία, αισθητική και ηθική, σε μια γνήσια και φυσική ενότητα, αφήνοντας μιάν υψηλή, παραδειγματική κληρονομιά σ’ ολόκληρο τον ελληνικό πολιτισμό. Ακόμα μια φορά «σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα».
* Με πληροφορίες από το Wikipedia, Το Βήμα, Τα Νέα, την Ελευθεροτυπία, tvxs.gr

Οι νικητές των Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου 2016

27/12/2017 ΠΗΓΉ: NEWSBEAST.GR

Τα έργα που τιμήθηκαν ανά κατηγορία

---

---

Η τρυφερή σχέση παππού και εγγονού, οι σχεδιασμένες εικόνες εμπνευσμένες από έργο του Λόρκα, μια αστυνομικού τύπου περιπέτεια για εφήβους, κι ένα graphic novel που φέρνει τον νεαρό αναγνώστη κοντά στην Ιστορία, είναι τα βιβλία που απέσπασαν τα Κρατικά Βραβεία Παιδικού Βιβλίου 2016 (πρόκειται για έργα που εκδόθηκαν το 2015).
Ειδικότερα, από τις βραχείες λίστες των υποψήφιων προς βράβευση, η Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου κατέληξε στα εξής έργα ανά κατηγορία:
Το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Κώστα Πούλο για το έργο του με τίτλο «Παππού;» εκδόσεις Μεταίχμιο 2015.
Το Κρατικό Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου απονέμεται κατά πλειοψηφία στην εικονογράφο Ίριδα Σαμαρτζή και στον συγγραφέα Σωτήρη Τριβιζά για το έργο τους με τίτλο «Ο μαγικός κόσμος του Φεδερίκο», ένα παραμύθι βασισμένο στον Λόρκα, εκδόσεις Διάπλαση 2015.
Το Κρατικό Βραβείο Εφηβικού - Νεανικού βιβλίου απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Πολυχρόνη Κουτσάκη για το έργο του με τίτλο «Μια ανάσα μόνο», εκδόσεις Πατάκη 2015.
Το Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για παιδιά απονέμεται κατά πλειοψηφία στην Κατερίνα Σέρβη για το έργο της με τίτλο «Στη μάχη του Μαραθώνα», εκδόσεις Πατάκη 2015.